Zasady dziedziczenia

Zasady dziedziczenia są jednoznacznie określone w przepisach prawa spadkowego. Jeżeli spadkodawca pozostawił testament, wtedy obowiązuje tzw. dziedziczenie testamentowe. Wtedy testament jest dokumentem określającym kto i w jakiej części dziedziczy spadek zmarłego spadkodawcy. Wyróżniamy kilka rodzajów testamentów (podzielone w dwie grupy: testamenty zwykłe i szczególne). Każdy testament powinien być tłumaczony (interpretowany) w sposób umożliwiający najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy. Gdy zmarły nie pozostawił testamentu lub gdy jest on nieważny, obowiązuje dziedziczenie ustawowe. Przepisy prawa spadkowego określają dokładnie kolejność osób powołanych ustawowo do dziedziczenia oraz proporcjonalne części jakie przypadają poszczególnym spadkobiercom.

Ustawa określa dokładnie jak spadek po mężu lub żonie dziedziczy żyjący współmałżonek. W pierwszej kolejności do dziedziczenia powołane są dzieci raz małżonek spadkodawcy, przy czym prawo zastrzega, iż małżonek nie może dziedziczyć mniej niż 1/4 spadku. W wypadku gdy spadkodawca nie miał dzieci lub nie dożyły one otwarcia spadku, do dziedziczenia powołani są małżonek spadkodawcy oraz jego rodzice. W tej sytuacji również małżonek jest uprzywilejowany, gdyż nie może on dziedziczyć mniej niż 1/2 majątku spadkodawcy.

Prawo spadkowe określa również przepisy szczególne dotyczące dziedziczenia w przypadkach szczególnych: śmierci spadkobiercy, wydziedziczenia, przysposobienia, separacji, rozwodu, wniosku o separację lub rozwód. W wypadku dziedziczenia spadku obowiązuje podatek od spadku i darowizn. Prawo określa kwoty wolne od darowizn oraz osoby, które zwolnione są od płacenia podatku od spadku. Występują sytuacje, kiedy warto odrzucić spadek – jeśli mielibyśmy wraz z majątkiem dziedziczyć długi, które przewyższają ten majątek. Spadek można odrzucić w ciągu sześciu miesięcy od momentu, gdy spadkobierca dowie się o swoim prawie do spadku. Nabycie spadku zagranicznego (po spadkobiercy zmarłym za granicą) nastręcza nieraz wiele trudności. Trzeba udać się do sądu ostatniego miejsca zamieszkania spadkobiercy i tam poświadczyć swoje pokrewieństwo ze spadkodawcą. Warto zwrócić się do urzędu konsularnego lub kancelarii adwokackiej, które pomogą nam nabyć spadek zagraniczny.

Nabycie spadku oraz jego podział między spadkobierców należy przeprowadzić sądownie lub u notariusza. Sądowy podział spadku jest tańszy od notarialnego, zajmuje jednak więcej czasu. Notarialny podział spadku można przeprowadzić tylko w wypadku, gdy wszyscy spadkobiercy są zgodni co do podziału spadku po zmarłym. Koszty postępowania spadkowego różnią się w zależności od tego, gdzie udamy się po oświadczenie o nabyciu spadku. Sądowe nabycie spadku kosztować nas będzie 50 zł lub 100 zł, natomiast u notariusza musimy liczyć się z kosztem kilkuset złotych.